Κατ’ αρχάς θέλω να συγχαρώ τον Δημήτρη Δασκαλόπουλο, αλλά και όλο το επιτελείο της διαΝΕΟσις για τη δυνατότητα που μας δίνουν ως πολιτικοί να έχουμε πρόσβαση σε ποιοτικές μελέτες και εργασίες, αυτού που αποκαλούμε στα ελληνικά περιφραστικά εφαρμοσμένη πολιτική.
διαβάστε ακόμα
Ο Πρώτος "Χάρτης"
Έχει μια αξία αυτό την εποχή της ακατάσχετης σαχλαμάρας και μπουρδολογίας. Λυπάμαι που είμαι έτσι απόλυτος, αλλά σε μια εποχή που ο δημόσιος διάλογος κινείται μεταξύ θεωριών συνωμοσίας και ανακύκλωσης διαφόρων απίστευτων φαντασιώσεων, το να μπορούμε να επαναφέρουμε τη συζήτηση στην ουσία της -ποιο είναι το πρόβλημα το οποίο πρέπει να λύσουμε, ποια είναι τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, ποιες είναι οι επιλογές, ποιο είναι το κόστος, ποιο είναι το όφελος, ποιος είναι ο οδικός χάρτης υλοποίησης των απαραίτητων αλλαγών- είναι μια ανάσα αισιοδοξίας και ένα υλικό το οποίο είναι πολύ χρήσιμο για μας, γιατί κι εμείς ως κόμματα δεν έχουμε πάντα τη δυνατότητα εσωτερικά να παράγουμε πολιτικές προτάσεις αυτού του επιπέδου.
Προσέξτε κάτι που έχει σημασία. Η ελληνική γλώσσα είναι εξαιρετικά πλούσια. Όμως δεν μπορεί να κάνει στα ελληνικά τη διάκριση που γίνεται στα αγγλοσαξονικά μεταξύ politics & policy. Άλλο η πολιτική και άλλο η εφαρμοσμένη πολιτική. Εμείς τα συγχέουμε όλα σε μια τουρλού κατάσταση και πρέπει αυτά με κάποιο τρόπο να τα ξεχωρίσουμε, ώστε να διαχωρίσουμε την πολιτική στη μεγάλη της έννοια, δηλαδή το πώς εκλεγόμαστε, πώς κινούμαστε κομματικά, από το τι κάνουμε από τη στιγμή που θα έρθουμε στην εξουσία. Και το εργαλείο αυτό και τα προϊόντα, όχι μόνο το συγκεκριμένο βιβλίο, αλλά και οι μελέτες της διαΝΕΟσις, για μας τουλάχιστον στη Ν.Δ., είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο.
Εάν κάποιος θέλει να διαβάσει ένα βιβλίο για την ελληνική κρίση, τι έγινε, πώς φτάσαμε μέχρι εδώ, αλλά και ποιες είναι οι προτάσεις εξόδου από την κρίση, νομίζω ότι θα μπορούσε να διαβάσει το συγκεκριμένο πόνημα.
Θέλω να επαναλάβω αυτό το οποίο είπε ο Πάνος Τσακλόγλου στην εισαγωγή του, ότι η χώρα έφτασε πάρα πολύ κοντά το 2014 να βγει από το φαύλο κύκλο της κρίσης. Δεν τα κατάφερε επειδή υπήρξε μια πολιτική αλλαγή και πληρώνει σήμερα ένα πάρα πολύ ακριβό λογαριασμό από αυτήν την επιλογή. Αυτή νομίζω ότι είναι μια πραγματικότητα η οποία δεν επιδέχεται ουσιαστικής αμφισβήτησης, ασχέτως του πώς θα κοστολογήσει κανείς τη ζημιά που έγινε και υπάρχουν πολλοί τρόποι να μετρηθεί αυτή. Είναι μια ζημιά πάρα πολύ μεγάλη.
Η ουσία όμως της πρότασης, και αυτό το οποίο ενδιαφέρει πάρα πολύ εμένα, είναι πώς μπορούμε επιτέλους να συμφωνήσουμε σε ένα εθνικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο, το οποίο θα αποτελεί τον άξονα εξόδου της χώρας από την κρίση και το οποίο θα πηγαίνει και πέρα και πάνω από τις δεσμεύσεις του εκάστοτε μνημονίου το οποίο συνάπτει η χώρα. Και κυρίως πώς αυτό το σχέδιο θα το αγκαλιάσουμε, θα το υιοθετήσουμε, θα το εξηγήσουμε στους πολίτες και θα γίνει αυτό που λέμε ιδιοκτησία, κτήμα του πολιτικού συστήματος, αλλά και της πλειοψηφίας της κοινωνίας.
διαβάστε ακόμα
Χάρτης Εξόδου Από Την Κρίση: Ένα Νέο Παραγωγικό Μοντέλο Για Την Ελλάδα
Να πιαστώ από κάτι το οποίο είπε ο Γιώργος Παγουλάτος που νομίζω ότι έχει μια ιδιαίτερη αξία. Μέσα στη σύγχυση και στην απαισιοδοξία που υπάρχει και είναι εμφανής στην ελληνική κοινωνία, υπάρχει και κάτι καλό. Αποτυπώθηκε σε μια μέτρηση την οποία είδα σε κυριακάτικη εφημερίδα, ότι κάπου ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις βασικές επιλογές της χώρας έχει αλλάξει -κατά την άποψή μου προς το καλύτερο.
Οι πολίτες δέχονται ότι πρέπει να έχουμε επί της αρχής ένα μικρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος, να πληρώνουμε ενδεχομένως λιγότερους φόρους. Πιστεύουν στη δύναμη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Θέλουν οι πολιτικοί να λένε την αλήθεια. Βάζουν την αξιοκρατία πάρα πολύ σημαντική ως αξία, ως απάντηση ενδεχομένως τις πελατειακές λογικές του κομματικού συστήματος.
διαβάστε ακόμα
Το Νέο Παραγωγικό Μοντέλο - Μια Έρευνα
Αυτή είναι μια βάση πάνω στην οποία νομίζω ότι μπορούμε όλοι μαζί να χτίσουμε και να επενδύσουμε και είναι ενθαρρυντικό ότι υπάρχουν υπόγεια ρεύματα στην ελληνική κοινωνία, τα οποία νομίζω ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Τι πρέπει να γίνει; Πολύ περιληπτικά εάν θα ήθελα σχηματικά να παρουσιάσω το σχέδιο των μεταρρυθμίσεων και του οδικού άξονα για την έξοδο της χώρας από την κρίση, θα περιέγραφα ένα τρίγωνο με τρεις κορυφές. Τη μία κορυφή, στην πάνω κορυφή είναι η δημοσιονομική πολιτική και το μείγμα της δημοσιονομικής πολιτικής. Προφανώς δεν μπορούμε να επιστρέψουμε σε καμία περίπτωση στις εποχές όπου ξοδεύαμε περισσότερα από αυτά τα οποία παράγαμε. Από την άλλη μια πολύ σφικτή και περιοριστική δημοσιονομική πολιτική, της τάξης των πλεονασμάτων του 3,5% για πολλά χρόνια, μπορεί να είναι τόσο περιοριστική που να ακυρώσει το θετικό όφελος από τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα μπουν στην ουσία της παραγωγικής αναδιάρθρωσης.
Άρα μια δημοσιονομική πολιτική που να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο σκέλος του περιορισμού των δαπανών και του λελογισμένου περιορισμού των φόρων, κατά την άποψή μου, είναι μια πολιτική που πρέπει να αποκρίνεται σε συνδυασμό και με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, αλλά και με την επιθετική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, κυρίως μέσω της επιθετικής διεύρυνσης των ηλεκτρονικών πληρωμών που αν υπάρχει μια καινοτομία η οποία μπορεί να μας επιτρέψει να εντοπίσουμε, κυρίως τη μικρή φοροδιαφυγή στο επίπεδο της κατανάλωσης, αυτή είναι οι ηλεκτρονικές πληρωμές. Αυτή είναι μια κορυφή του τριγώνου.
Οι πολίτες δέχονται ότι πρέπει να έχουμε επί της αρχής ένα μικρότερο και αποτελεσματικότερο κράτος, να πληρώνουμε ενδεχομένως λιγότερους φόρους. Πιστεύουν στη δύναμη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Θέλουν οι πολιτικοί να λένε την αλήθεια. Βάζουν την αξιοκρατία πάρα πολύ σημαντική ως αξία, ως απάντηση ενδεχομένως τις πελατειακές λογικές του κομματικού συστήματος.
Η δεύτερη έχει να κάνει με τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος. Δεν πρόκειται να έχουμε ανάπτυξη χωρίς ένα τραπεζικό σύστημα το οποίο να μπορεί να παρέχει πόρους και χρηματοδότηση στις εταιρείες οι οποίες θέλουν αγαπητέ Δημήτρη να ρισκάρουν και να επενδύσουν αλλά πρέπει να υπάρχουν και πόροι. Δεν μπορούμε να πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη θα έρθει μόνο με ίδια κεφάλαια. Υπάρχει και ο δανεισμός για να μπορεί να χρηματοδοτηθεί αυτή η ανάπτυξη.
Και εάν δεν υπάρξει μια εκκαθάριση του χαρτοφυλακίου των κόκκινων δανείων και μια άλλη προσέγγιση στο πώς αντιμετωπίζουμε τους ισολογισμούς των τραπεζών και από τις δυο πλευρές, να δούμε και πώς μπορούμε να προσελκύσουμε παραπάνω ρευστότητα στις τράπεζες με ένα τραπεζικό σύστημα που καρκινοβατεί, η ανάπτυξη θα είναι πολύ δύσκολη.
Τρίτη κορυφή του τριγώνου που είναι ίσως το πιο ουσιαστικό κομμάτι, είναι οι περιβόητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Τι δεν είναι μεταρρυθμίσεις; Το να κόβεις οριζόντια συντάξεις, το να αυξάνεις οριζόντια φόρους. Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. Αντίθετα μεταρρύθμιση είναι πολλές από τις πρωτοβουλίες που παρουσιάζονται στο βιβλίο. Αν έπρεπε να τις κατηγοριοποιήσω σε τρεις βασικές κατηγορίες θα έλεγα μεταρρύθμιση στη δημόσια διοίκηση: πώς αποκτούμε ένα κράτος λειτουργικό, αποτελεσματικό, πώς αξιοποιούμε το ανθρώπινο δυναμικό μας πώς αξιολογούμε τους δημόσιους υπαλλήλους, πώς χρησιμοποιούμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τα τεράστια εργαλεία που μας δίνει πια η τεχνολογία. Πώς απλοποιούμε διαδικασίες.
Δεύτερο κομμάτι επενδύσεις σε αυτό που λέμε αγορές προϊόντων και πώς απελευθερώνουμε – θα επιμείνω πάρα πολύ σε αυτό το οποίο είπε ο Δημήτρης – την υγιή επιχειρηματικότητα. Κατά την άποψή μου χωρίς να δίνουμε τόσο μεγάλη έμφαση σε κεντρικά κατευθυνόμενες κλαδικές πολιτικές -βεβαίως και έχουμε κλάδους που έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα, τους οποίους πρέπει να δούμε με προσοχή. Μας εκπλήσσει όμως η οικονομία πολλές φορές. Και οι καινοτόμες ιδέες και η επιχειρηματικότητα έρχεται από εκεί που δεν την περιμένουμε.
Yπάρχουν για παράδειγμα εταιρείες σαν τον Θάνου Βερέμη, που δεν θα φανταζόμασταν κανονικά ότι θα τις είχαμε στην Ελλάδα. Προέκυψαν όμως. Γιατί; Διότι κάποιοι επιχειρηματίες με φαντασία, με θάρρος, τόλμησαν να επενδύσουν και να παράγουν ποιοτικά προϊόντα τα οποία εξάγονται. Αυτό είναι μη διαπραγματεύσιμο.
Θέλουμε προϊόντα τα οποία να μπορούν να εξάγονται και τα οποία να επενδύσουν στην ποιότητα και όχι στο κόστος. Δεν πρόκειται να είμαστε ποτέ ιδιαίτερα ανταγωνιστικοί ως προς το κόστος εργασίας, αν και αυτό έχει μειωθεί για τα ευρωπαϊκά δεδομένα αρχίζουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί. Μία από τις θετικές πτυχές της κρίσης.
Χρειαζόμαστε μέγεθος, χρειαζόμαστε σύμπραξη, χρειαζόμαστε συνενώσεις, ειδικά στον πρωτογενή τομέα. Δεν μπορεί οι αγρότες να συνεννοούνται μόνο όταν πρόκειται να βγουν στα μπλόκα. Πρέπει να συνεννοούνται και για τη δημιουργία οργανώσεων παραγωγών, για τη δημιουργία ικανού μεγέθους, για την επένδυση στην καινοτομία. Καινοτομία και πρωτογενής τομέας είναι ένα τεράστιο ανεκμετάλλευτο κεφάλαιο.
Υπάρχουν όμως νησίδες ποιότητας που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Επισκέφτηκα σήμερα μια μονάδα βιοαερίου την οποία έφτιαξαν τέσσερις καινοτόμοι κτηνοτρόφοι. Ρώτησα πόσες μονάδες βιοαερίου έχουμε στην Ελλάδα αυτού του μεγέθους; Μου είπαν 15. Πόσες μονάδες βιοαερίου έχουν στη Γερμανία αυτού του μεγέθους; Μου είπαν 5.000.
Μια τέτοια μονάδα όμως μπορεί να δώσει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στο κόστος, ένα πρόσθετο εισόδημα, να εξισορροπήσει τις διακυμάνσεις στις τιμές του γάλακτος. Είναι προφανή πράγματα αυτά τα οποία πρέπει να γίνουν. Αρκεί να μειώσουμε τη γραφειοκρατία και την αδειοδοτική διαδικασία και από εκεί και πέρα να έχουν οι επιχειρηματίες πρόσβαση σε κεφάλαια και να μπορούν να επενδύουν, μέσα όμως -και θα επιμείνω σε αυτό και θα κλείσω την εισαγωγική μου τοποθέτηση με αυτό-, σε ένα περιβάλλον το οποίο αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη θα έρθει μόνο από την ιδιωτική επιχειρηματικότητα, η οποία γόνιμα και αναλαμβάνοντας ρίσκο σε μικρό, μεσαίο, μεγάλο επίπεδο θα επενδύσει στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας.
Παραμένουμε εν πολλοίς στις αντιλήψεις μας, ευτυχώς αρχίζουν και αλλάζουν αυτά, αλλά σίγουρα αυτό διαπνέεται από τη σημερινή κυβέρνηση μια αριστερόστροφη, νεοκομμουνιστική χώρα ως προς την αντίληψη του ρόλου που πρέπει να παίζει το κράτος. Πρέπει να απελευθερώσουμε τις υγιείς δυνάμεις της επιχειρηματικότητας σε όλα τα επίπεδα.
Έχουμε εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Βεβαίως πρέπει να το συνδέσουμε περισσότερο με την παραγωγική διαδικασία, και ειδικά εδώ στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν σημαντικότατα περιθώρια να τελεσφορήσουν επιτέλους όλες αυτές οι συζητήσεις για δημιουργίες ζωνών καινοτομίας, που θα μπορούν να προσελκύσουν και ξένες εταιρείες. Γιατί να πρέπει να στέλνουμε μηχανικούς στο εξωτερικό και να μην πείσουμε ξένες εταιρείες να έρθουν να κάνουν εδώ ένα κέντρο έρευνας και τεχνολογίας. Αεροδρόμιο έχουμε, καταπληκτικό καιρό έχουμε, ας πατήσουμε πάνω σε αυτό το μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Σε ένα παγκόσμιο κόσμο πια που ο καθένας μπορεί να δουλεύει οπουδήποτε, το να δουλεύεις σε ένα όμορφο τόπο έχει πολύ μεγάλη σημασία. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Το έχουμε αφήσει τελείως αναξιοποίητο.
Και βέβαια χρειάζεται πολιτική σταθερότητα και μια αποφασισμένη κυβέρνηση να υλοποιήσει χωρίς χρονοτριβές όλα αυτά για τα οποία μιλάμε. Θα διαφωνήσω λίγο και κλείνω με αυτό, με μια παράμετρο του βιβλίου που προσπαθεί να εξηγήσει πώς υλοποιούνται οι μεταρρυθμίσεις, αν πρέπει να πάμε αργά, σταδιακά, ή γρήγορα. Πρέπει να πάμε πολύ γρήγορα. Δεν υπάρχει άλλο περιθώριο. Πρέπει να πάμε πολύ γρήγορα, προφανώς η σειρά των μεταρρυθμίσεων έχει σημασία, αλλά σε αυτό δεν μπορεί να υπάρχουν αναστολές.
Και θέλω να δεσμευτώ και ενώπιόν σας ότι η επόμενη κυβέρνηση θα είναι μια κυβέρνηση που δεν πρόκειται να κάνει καμία απολύτως έκπτωση στο μεταρρυθμιστικό της πρόσωπο. Δεν πρόκειται να είναι μια κυβέρνηση που οι μισοί θα είναι μεταρρυθμιστές και οι μισοί θα σκέφτονται το όποιο πολιτικό κόστος. Το μεγαλύτερο πολιτικό κόστος είναι το κόστος της αδράνειας. Μετά από 7 χρόνια η χώρα δεν θα έχει πολλές ευκαιρίες ακόμα να μπορέσει να κάνει πράξη όλα αυτά τα ωραία και πολλά άλλα τα οποία γράφονται στο βιβλίο.
Και θεωρώ ότι είναι και δική μας υποχρέωση, και δική μου προσωπική υποχρέωση, στον επόμενο πολιτικό γύρο, που δεν πιστεύω ότι θα αργήσει, όλα αυτά για τα οποία μιλάμε και στα οποία ουσιαστικά συμφωνούμε. Κάποια στιγμή να σταματήσει η συζήτηση για το τι πρέπει να κάνουμε, να τα κάνουμε και να συζητήσουμε για το πώς πρέπει να τα κάνουμε. Αλλά παρακαλώ αυτή η συζήτηση ποια για το τι πρέπει να κάνουμε περίπου νομίζω ότι εξαντλείται. Ας πάμε πια στον επόμενο γύρο.
