Αρθρογραφια |
Κοινωνια & Μελέτες & Δεικτες

Οι Ψηφιακές Ειδήσεις στην Ελλάδα το 2025

Για όγδοη συνεχόμενη χρονιά, η διαΝΕΟσις δημοσιεύει τα βασικά ευρήματα του Digital News Report του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που αφορούν στην Ελλάδα.

| Ιούνιος 2025

Η ετήσια έκθεση για την Ενημέρωση στο Διαδίκτυο (Digital News Report) του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ξεκίνησε το 2012, με σκοπό να μελετήσει τις ενημερωτικές συνήθειες των πολιτών 5 χωρών. Από τότε, η έρευνα επεκτάθηκε σταδιακά και πλέον, το 2025, υλοποιείται σε 48 χώρες. Η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στο δείγμα της έρευνας από το 2016 και η διαΝΕΟσις δημοσιεύει τα βασικά ευρήματα που αφορούν τη χώρα μας για όγδοη συνεχόμενη χρονιά.

Τα στοιχεία βασίζονται σε μια μεγάλη διαδικτυακή δημοσκόπηση δείγματος μεγαλύτερου των 2.000 ατόμων ανά χώρα. Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού κάθε χώρας που διαθέτει σύνδεση στο Διαδίκτυο (στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι 79%) και όχι αντιπροσωπευτικό του συνολικού πληθυσμού. Στην Ελλάδα το δείγμα φέτος ήταν 2.010 άτομα. H δημοσκόπηση πραγματοποιήθηκε από τα μέσα Ιανουαρίου μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου του 2025. Περισσότερες πληροφορίες για την έρευνα, το ερωτηματολόγιο και τη μεθοδολογία της υπάρχουν στην κεντρική σελίδα της έκθεσης. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου στην επικαιρότητα βρίσκονταν οι συγκεντρώσεις για τα Τέμπη και οι πρώτες νομοθετικές κινήσεις της (δεύτερης) προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ.

Στη φετινή έρευνα αποτυπώνονται διαχρονικές τάσεις στην ενημέρωση στην Ελλάδα, όπως η πολύ χαμηλή εμπιστοσύνη στις ειδήσεις (22%, το χαμηλότερο ποσοστό ανάμεσα στις 48 χώρες του δείγματος), η υψηλή χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης για ενημέρωση και η υψηλή αποφυγή ειδήσεων. H έκθεση του 2025 εστιάζει επίσης σε δύο καίρια ζητήματα, την τεχνητή νοημοσύνη και την παραπληροφόρηση, προσφέροντας μια πιο επίκαιρη αποτύπωση των σύγχρονων προβληματισμών γύρω από την ενημέρωση.

1. Δημοσιογραφία και τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ)

Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, από την έναρξη της χρήσης του ChatGPT τον Νοέμβριο του 2022, έχουν ανοίξει μια συζήτηση σχετικά με τις χρήσεις της στη δημοσιογραφία. Η συζήτηση περιλαμβάνει κυρίως τις χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης από μέσα ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της παραγωγής ειδήσεων1 αλλά και τη χρήση του περιεχομένου των μέσων ενημέρωσης από τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs).

Οι πιο διαδεδομένες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στη δημοσιογραφία περιλαμβάνουν τη μετάφραση, τη διόρθωση και την απομαγνητοφώνηση κειμένων. Υπάρχουν, ωστόσο, και πιο παρεμβατικές χρήσεις, όπως η άμεση παραγωγή περιεχομένου από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης με ανθρώπινη επίβλεψη – για παράδειγμα, η δημιουργία τίτλων, περιλήψεων ή γραφικών.2

Στη φετινή έκθεση εξετάζουμε τις απόψεις του κοινού σχετικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στη δημοσιογραφία. Πόσο άνετα αισθάνεται το κοινό όταν διαβάζει ειδήσεις που έχουν παραχθεί από δημοσιογράφους με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης; Σε παγκόσμιο επίπεδο, το κοινό σε 48 χώρες είναι πιο πιθανό να αισθάνεται άνετα (35%) παρά άβολα (24%) με την επικουρική χρήση ΤΝ από δημοσιογράφους. Ένα σημαντικό ποσοστό (34%) δηλώνει ότι δεν θα αισθανόταν ούτε άνετα ούτε άβολα. Στην Ελλάδα, το κοινό εμφανίζεται λιγότερο θετικό απέναντι στην επικουρική χρήση τεχνητής νοημοσύνης στη δημοσιογραφία: Μόλις το 21% δηλώνει ότι θα αισθανόταν άνετα, ενώ το 43% απαντά ότι δεν θα ένιωθε ούτε άνετα ούτε άβολα.

Αυτά τα ποσοστά αντανακλούν, εν μέρει, τη σχετικά περιορισμένη έκταση που έχει λάβει μέχρι σήμερα η δημόσια συζήτηση για τις χρήσεις της τεχνητής νοημοσύνης στη δημοσιογραφία τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και, ειδικότερα, στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια ρωτήσαμε το κοινό πόσο άνετα θα ένιωθε αν οι ειδήσεις που καταναλώνει είχαν δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη με απλή ανθρώπινη επίβλεψη.

Σε αυτή την ερώτηση τα ποσοστά είναι χαμηλά: Mόλις το 21% του κοινού σε 48 χώρες δηλώνει ότι αισθάνεται άνετα να διαβάζει ειδήσεις που έχουν παραχθεί κυρίως από τεχνητή νοημοσύνη, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι ακόμα μικρότερο (12%).

Οι απαντήσεις του κοινού ενισχύουν την ανάγκη για έναν ανοιχτό δημόσιο διάλογο γύρω από τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στα ειδησεογραφικά μέσα και τη σχέση της με το κοινό, ιδιαίτερα τη στιγμή που και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα έχουν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν3 εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία τους. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να υπάρξει διαφάνεια σχετικά με τους διαφορετικούς τρόπους χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης από δημοσιογράφους και μέσα ενημέρωσης, ειδικά σε χώρες όπου η εμπιστοσύνη στο ειδησεογραφικό περιεχόμενο είναι χαμηλή, όπως η Ελλάδα.

Τέλος, ρωτήσαμε το κοινό αν θα το ενδιέφερε να χρησιμοποιήσει τεχνητή νοημοσύνη για κατανάλωση ειδήσεων. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων στην Ελλάδα δήλωσε ότι θα ενδιαφερόταν να χρησιμοποιήσει τεχνητή νοημοσύνη με οποιονδήποτε τρόπο για την κατανάλωση ειδησεογραφικού περιεχομένου. Οι πιο διαδεδομένες πιθανές χρήσεις περιλαμβάνουν τη σύνοψη ειδήσεων (26%) και τη μετάφραση ξενόγλωσσων άρθρων (26%), ενώ σημαντικό ποσοστό (23%) θα δεχόταν προτάσεις ανάγνωσης ειδήσεων με βάση τα ενδιαφέροντά του. Πιο περιορισμένο φαίνεται το ενδιαφέρον για πιο διαδραστικές εφαρμογές, όπως η χρήση AI chatbots, που απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με τις ειδήσεις και την επικαιρότητα – μια επιλογή που συγκέντρωσε μόλις το 16% των απαντήσεων.

 

2. Παραπληροφόρηση, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαχείριση επικίνδυνου/προσβλητικού περιεχόμενου

Οι πρόσφατες αλλαγές στις πολιτικές πολλών μέσων κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τη διαχείριση της παραπληροφόρησης –όπως ο τερματισμός της συνεργασίας της Meta με οργανισμούς fact-checking στις ΗΠΑ– καθώς και τη διαχείριση προσβλητικού ή επικίνδυνου περιεχομένου (με το X και τη Meta να χαλαρώνουν τις πολιτικές αφαίρεσης περιεχομένου), φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τις απόψεις του κοινού για την παραπληροφόρηση.

Αρχικά, ζητήσαμε από πολίτες σε 48 χώρες να μας πουν ποιους φορείς θεωρούν σημαντικές απειλές για τη διάδοση παραπληροφόρησης. Οι Έλληνες θεωρούν ως σημαντικές απειλές τους πολιτικούς ή τα πολιτικά κόμματα (62%) και, μάλιστα, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τους πολίτες άλλων χωρών, τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ (Ελλάδα: 59%, μ.ό. 48 χωρών: 32%). Αντίθετα, είναι λιγότερο πιθανό, σε σύγκριση με άλλες χώρες, να αποδώσουν την παραπληροφόρηση σε διασημότητες (21%), ακτιβιστές (18%) ή απλούς πολίτες (13%). Σημαντικές πηγές παραπληροφόρησης, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, θεωρούνται οι διαδικτυακοί influencers (52%) και oι ξένοι πολιτικοί ή κυβερνήσεις (35%).

Στη συνέχεια ρωτήσαμε και τα κανάλια διάδοσης της παραπληροφόρησης. Ποιες πηγές ενημέρωσης ή πληροφορίας θεωρούνται πιο επικίνδυνες για τη διάδοσή της; Στην Ελλάδα –όπως και στις περισσότερες χώρες του δείγματος– μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το TikTok, και σε μικρότερο βαθμό το Instagram και το X, θεωρούνται βασικά κανάλια διάδοσης παραπληροφόρησης. Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλες χώρες, ένα σημαντικό ποσοστό (33%) του ελληνικού κοινού θεωρεί ότι και οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες διαδίδουν παραπληροφόρηση, δείχνοντας καχυποψία απέναντι στα μέσα ενημέρωσης.

Παρά την έντονη δυσπιστία απέναντι στα μέσα ενημέρωσης, όταν ρωτάμε πού απευθύνονται οι Έλληνες για να εξακριβώσουν αν μια είδηση είναι αληθινή ή όχι, παρατηρούμε ότι αρκετοί στρέφονται σε ένα μέσο ενημέρωσης που οι ίδιοι εμπιστεύονται (43%). Άλλες συχνές πηγές εξακρίβωσης πληροφοριών είναι οι μηχανές αναζήτησης (35%), αλλά και άνθρωποι που γνωρίζουν και εμπιστεύονται (29%) – το τελευταίο ποσοστό είναι αισθητά υψηλότερο σε σύγκριση με άλλες χώρες (19%).

Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό Ελλήνων (29%) εμπιστεύεται επίσης τα σχόλια άλλων χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να επαληθεύσει πληροφορίες – φαινόμενο που έχει καταγραφεί και σε ποιοτικές έρευνες στην Ελλάδα:4 Πολλοί χρήστες θεωρούν ότι τα μέσα ενημέρωσης αποκρύπτουν πληροφορίες, και γι’ αυτό τα σχόλια κάτω από αναρτήσεις ειδήσεων λειτουργούν για εκείνους ως ένα άτυπο "fact-checking", που τους βοηθά να κατανοήσουν τι πραγματικά συμβαίνει. Mόνο ένα μικρό ποσοστό του ελληνικού κοινού (22%) καταφεύγει σε επίσημες πηγές –όπως κυβερνητικές ιστοσελίδες– για τη διασταύρωση πληροφοριών, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο των άλλων χωρών του δείγματος (35%).

Τέλος, φέτος ρωτήσαμε το κοινό τι πιστεύει για τις πολιτικές διαχείρισης περιεχομένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ερώτημα ήταν κατά πόσο θεωρούν ότι αφαιρείται περισσότερο ή λιγότερο επικίνδυνο ή προσβλητικό περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από όσο θα έπρεπε. Η ερώτηση αυτή είναι ιδιαίτερα επίκαιρη, λόγω των πρόσφατων αλλαγών προς το χαλαρότερο στις πολιτικές περιεχομένου πολλών πλατφορμών, όπως το Facebook και το Χ.

Σχεδόν σε όλες τις χώρες, η πλειοψηφία του κοινού θεωρεί ότι αφαιρείται λιγότερο περιεχόμενο από όσο θα έπρεπε, εκφράζοντας ουσιαστικά την ανησυχία ότι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κυκλοφορεί ακόμη επικίνδυνο (π.χ. παραπληροφόρηση που οδηγεί στη βία ή την άρνηση εμβολιασμού) ή προσβλητικό περιεχόμενο (π.χ. ρατσιστικά ή μισογυνικά σχόλια).

Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο το 50% πιστεύει ότι αφαιρείται λιγότερο περιεχόμενο απ’ όσο θα έπρεπε, ενώ μόλις το 12% θεωρεί ότι αφαιρείται περισσότερο από όσο θα έπρεπε. Αντίστοιχα ποσοστά καταγράφονται στη Γερμανία, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες οι απόψεις είναι πιο μοιρασμένες.

Η Ελλάδα και η Βουλγαρία είναι οι μόνες δύο χώρες στις οποίες μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτώμενων θεωρεί ότι αφαιρείται περισσότερο περιεχόμενο απ’ όσο θα έπρεπε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε σύγκριση με όσους πιστεύουν ότι χρειάζεται αυστηρότερη εποπτεία. Οι Έλληνες που δυσανασχετούν με τις πολιτικές αφαίρεσης περιεχόμενου από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο πιθανό να είναι νέοι, άνδρες και να αυτοτοποθετούνται στα άκρα του άξονα αριστερά/δεξιά του πολιτικού φάσματος («πολύ αριστερός»/«πολύ δεξιός»). Οι ιδιαίτερες απαντήσεις των Ελλήνων συγκριτικά με άλλες χώρες αντικατοπτρίζουν τη διαδεδομένη πεποίθηση στην Ελλάδα πως η αλήθεια αποκρύπτεται5 είτε από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης είτε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Συνοπτικά, τα αποτελέσματα αντικατοπτρίζουν μια εικόνα δυσπιστίας απέναντι στα μέσα ενημέρωσης και στους πολιτικούς θεσμούς στην Ελλάδα. Ενώ η δημόσια συζήτηση μεταξύ πολιτικών και δημοσιογράφων για την παραπληροφόρηση περιστρέφεται γύρω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αρκετοί Έλληνες θεωρούν ότι σημαντικοί υπεύθυνοι για την παραγωγή και τη διάδοση της παραπληροφόρησης είναι, μεταξύ άλλων, οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί. Οι νέες δυναμικές που θα φέρει η τεχνητή νοημοσύνη στην ενημέρωση δεν έχουν γίνει ακόμα ξεκάθαρες ούτε στην Ελλάδα ούτε εκτός της χώρας, όμως η χρήση της στη δημοσιογραφία αντιμετωπίζεται αρχικά με καχυποψία.

 

* Ο Αντώνης Καλογερόπουλος είναι αναπληρωτής καθηγητής Επικοινωνίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (VUB) και ερευνητικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Reuters για τη Μελέτη της Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Παραπομπές

1. Simon, F. (2024). Artificial intelligence in the news: How AI retools, rationalizes, and reshapes journalism and the public arena. Tow Center for Digital Journalism. Available at: https://towcenter.columbia.edu/sites/default/files/content/Tow%20Report_Felix-Simon-AI-in-the-News.pdf

2. Newman, N., & Cherubini, F. (2025). Journalism, media, and technology trends and predictions 2025. Reuters Institute for the Study of Journalism. Available at: https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:098bb61b-e8fa-40ad-8059-fd6cfa4db898/files/spz50gz513

3. Kalfeli, P., & Angeli, C. (2025). The Intersection of AI, Ethics, and Journalism: Greek Journalists’ and Academics' Perspectives. Societies, 15(2), 22.

4. Kalogeropoulos, A., Rori, L., & Dimitrakopoulou, D. (2021). "Social Media Help Me Distinguish between Truth and Lies": News Consumption in the Polarised and Low-trust Media Landscape of Greece. South European Society and Politics, 26(1), 109-132.

5. Ό.π.