Θεωρητικά, η νέα περίοδος, 2014-2020, «τρέχει» από την 1η Ιανουαρίου του 2014. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συνήθως και στην υπόλοιπη ΕΕ, οι περισσότερες χώρες εξαντλούν το περιθώριο δύο ετών που τους δίνει ο ευρωπαϊκός κανονισμός προκειμένου να ολοκληρώσουν το προηγούμενο πρόγραμμα προτού αρχίσουν να υλοποιούν το νέο.

διαβάστε ακόμα

ΕΣΠΑ: Μια Περίεργη, Πολύτιμη, Πολύπλοκη Ιστορία

Στην Ελλάδα, ο νόμος για την εφαρμογή του ΕΣΠΑ 2014-2020 ψηφίστηκε σχεδόν ένα χρόνο μετά την έναρξη της περιόδου, στις 23 Δεκεμβρίου 2014. Ως τον περασμένο Αύγουστο, ήταν αδύνατο να υλοποιηθούν έργα, όσο και αν ο Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ είχε μιλήσει για «εμπροσθοβαρείς δράσεις» με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας τον Μάρτιο. Ως τότε δεν υπήρχε Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (δηλαδή το σύνολο των γραφειοκρατικών διαδικασιών) καθώς και μια σειρά άλλες προϋποθέσεις (Επιτροπές Παρακολούθησης, κριτήρια επιλογής πράξεων, κ.α.) για να υποστηρίξει τη νέα, σημαντικά διαφορετική δομή του προγράμματος. Μέχρι τον περυσινό Νοέμβριο (6/11) στην νέα περίοδο ήταν ενταγμένα μόλις 65 έργα, τα περισσότερα από τα οποία είχαν να κάνουν είτε με την κάλυψη κενών στην εκπαίδευση είτε με τη στήριξη των παιδιών με αναπηρία και των γονιών τους. Η νέα περίοδος ουσιαστικά «τρέχει» εδώ και περίπου τρεις μήνες, από την αρχή του 2016.

Η εικόνα σήμερα

Οι προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων για έργα προς ένταξη από πιθανούς  δικαιούχους που είναι ενεργές ως τώρα ανέρχονται στις 153. Αφορούν έργα για καθένα από τα επτά επιχειρησιακά προγράμματα και δεκατρία περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα στα οποία θα διοχετευτούν τα 19,8 δισεκατομμύρια της κοινοτικής και τα 5,2 δισεκατομμύρια της εθνικής συμμετοχής στο ΕΣΠΑ την επόμενη επταετία. Στο μεταξύ, ημιτελή έργα συνολικού προϋπολογισμού 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ υλοποιούνται ως έργα-γέφυρες μεταξύ των δύο προγραμμάτων, ενώ 275 έργα συνολικού προϋπολογισμού 877 εκατομμυρίων ευρώ που απεντάχθηκαν από την προηγούμενη περίοδο αναμένεται να ενταχτούν στη νέα.

Μέχρι τον περυσινό Νοέμβριο στην νέα περίοδο ήταν ενταγμένα μόλις 65 έργα, σχετικά με την κάλυψη κενών στην εκπαίδευση και τη στήριξη των παιδιών με αναπηρία.

Οι προτεραιότητες χρηματοδότησης για τη νέα περίοδο είναι σημαντικά διαφορετικές. Εκτός από νέους όρους που έχουν εισαχθεί στην αργκό του ΕΣΠΑ, όπως «Εξυπνη Εξειδίκευση» και «Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις», οι κατευθύνσεις της νέας περιόδου είναι περισσότερο προσανατολισμένες στην επιχειρηματικότητα, την κοινωνική συνοχή και τη μεταρρύθμιση του δημοσίου παρά σε προτεραιότητες του προηγούμενου προγράμματος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα επιχειρησιακά προγράμματα «Ενίσχυση της προσπελασιμότητας» και «Περιβάλλον, Αειφόρος ανάπτυξη» είχαν συνολικό προϋπολογισμό κατά την περίοδο 2007-2013 11,9 δισεκατομμύρια ευρώ. Στη νέα περίοδο τα δύο αυτά επιχειρησιακά προγράμματα ενοποιούνται σε ένα («Υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη») με προϋπολογισμό λιγότερο από το μισό: 5,2 δις. Μάλιστα, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της «Καθημερινής» πρόκειται να ενταχτούν μόνο πέντε από τα 26 έργα που πρότεινε το αντίστοιχο υπουργείο: Η επέκταση της περιφερειακής Υμηττού έως τη λεωφόρο Βουλιαγμένης, η υποθαλάσσια ζεύξη της Σαλαμίνας, ο λιμένας Λαυρίου με την επέκταση του προαστιακού, ο νέος σταθμός των ΚΤΕΛ στον Ελαιώνα και το δίκτυο υδατοδρομίων.

Οι πρώτες κρατικές ενισχύσεις

Βεβαίως υπάρχουν τα (αρκετά διαφημισμένα) έργα που «τρέχουν» ήδη. Πρόκειται για τα παρακάτω έξι προγράμματα κρατικών ενισχύσεων (δηλαδή επιδοτήσεων σε πρόσωπα και επιχειρήσεις), για τα περισσότερα από τα οποία οι ενδιαφερόμενοι μπορούν ήδη να καταθέσουν τους φακέλους τους:

- Νεοφυής επιχειρηματικότητα. Ενίσχυση με ποσό έως 60.000 ευρώ νεοφυών επιχειρήσεων στους τομείς της Αγροδιατροφής, της Ενέργειας, της Πολιτιστικής και Δημιουργικής Βιομηχανίας, στην Εφοδιαστική Αλυσίδα, στο Περιβάλλον, στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, στην Υγεία καθώς και σε Υλικά και Κατασκευές. Αμφιλεγόμενος παραμένει ο όρος συμμετοχής που προβλέπει ότι «οι εταίροι του επιχειρηματικού σχεδίου θα πρέπει να έχουν διακόψει την υφιστάμενη ατομική επιχειρηματική τους δραστηριότητα μέχρι την ημερομηνία προσκόμισης των δικαιολογητικών ένταξης», καθώς και κάποια από τα κριτήρια βαθμολόγησης, όπως η προσκόμιση βεβαίωσης από VCs που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην επιχείρηση. Οι προτάσεις των ενδιαφερόμενων καταβάλλονται ως τις 27/4.

- Ευκαιρίες κατάρτισης και πιστοποίησης για ανέργους νέους, ηλικίας 18-24 ετών, σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα σε κλάδους αιχμής της ελληνικής οικονομίας. Αποσκοπεί στη συμβουλευτική καθοδήγηση, κατάρτιση και πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων 15.000 άνεργων νέων κάτω των 24 ετών. Η προθεσμία υποβολής συμμετοχής έληξε με το τέλος Μαρτίου.

- Ενίσχυση της αυτοαπασχόλησης πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υποστήριξη των τελευταίων, είτε ανέργων είτε αυτοαπασχολούμενων, για την έναρξη/υποστήριξη της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας συναφούς με την ειδικότητά τους σε αυτοτελή επαγγελματικό χώρο. Προθεσμία συμμετοχής ως τις 15/4.

- Επιταγή εισόδου για νέους έως 29 ετών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας. Το γνωστό από τις προηγούμενες περιόδους και γενικώς επιτυχημένο πρόγραμμα voucher για 6.650 άνεργους και οικονομικά μη ενεργούς νέους σε επιχειρήσεις στον τομέα του τουρισμού. Αιτήσεις ως τις 10/4.

- Ενίσχυση τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ο προϋπολογισμός της δράσης αυτής ανέρχεται στα 90 εκατ. ευρώ εν όψει της τουριστικής περιόδου. Συμμετοχές ως τις 17/5.

- Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές. Επιδοτούνται με ποσό 15.000 έως 200.000 ευρώ ενώ, η χρηματοδότηση καλύπτει το 40% των επιλέξιμών δαπανών και προσαυξάνεται κατά 10%, φτάνοντας στο 50% στην περίπτωση πρόσληψης νέου προσωπικού. Προθεσμία ως τις 20/5.