Photography: stadtfahrt-hamburg / Flickr
Αρθρογραφια |
Τουρισμός

Η Κρουαζιέρα Μετά Την Πανδημία

Ένας κλάδος που σχεδόν εξαφανίστηκε μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, σχεδιάζει μια σταδιακή, υπό προϋποθέσεις επιστροφή.

| Μάρτιος 2021

Στις 12 Ιουνίου 2020, μετά από τρεις μήνες αυστηρών περιορισμών, ανακοινώθηκε το λεγόμενο "άνοιγμα" του τουρισμού. Από τις 15 του ίδιου μήνα οι αεροπορικές εταιρείες ξεκίνησαν, σταδιακά, τα ταξίδια προς την Ελλάδα και η τουριστική βιομηχανία έβαλε μπροστά τη μηχανή της, έστω με χαμηλές ταχύτητες. Υπήρχε όμως ένας κλάδος του τουρισμού, που δεν επανεκκίνησε ποτέ: η κρουαζιέρα.

Τον Φεβρουάριο του 2020, πριν η πανδημία χτυπήσει την Ελλάδα, το κρουαζιερόπλοιο Diamond Princess έμεινε ακινητοποιημένο έξω από το λιμάνι της Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας, καθώς είχαν εντοπιστεί 712 κρούσματα μεταξύ των επιβαινόντων. "Η κρουαζιέρα ήταν ο πρώτος κλάδος που χτυπήθηκε ανεπανόρθωτα με αυτό το περιστατικό" αναφέρει ο κ. Στυλιανόπουλος, μέλος του ΔΣ του ΣΕΤΕ και έμπειρο στέλεχος της εγχώριας αγοράς κρουαζιέρας, συμπληρώνοντας: "Για τον κλάδο μας, ήταν προδιαγεγραμμένο ότι επρόκειτο για μια χαμένη χρονιά. Η κρουαζιέρα και τα χαρακτηριστικά της συνδυάστηκαν στο μυαλό αρκετών με ταχεία υπερμετάδοση του ιού, γεγονός που ήταν καταστροφικό για την εικόνα του κλάδου".

Τα λεγόμενα του κ. Στυλιανόπουλου επιβεβαιώθηκαν με τον χειρότερο τρόπο για την εγχώρια, αλλά και την παγκόσμια αγορά κρουαζιέρας. Πέρα από κάποια δρομολόγια transit ξένων εταιρειών σε λιμάνια όπως αυτό του Ηρακλείου, η δραστηριότητα της κρουαζιέρας στην Ελλάδα το 2020 ήταν σχεδόν μηδενική. Όπως αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γιώργος Βαγγέλας, η πτώση στις προσεγγίσεις κρουαζιεροπλοίων σε ελληνικά λιμάνια ήταν πάνω από 90%. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Celestyal Cruises, η οποία ανέβαλε τη δραστηριότητά της για έναν ολόκληρο χρόνο. Όπως αναφέρει ο αντιπρόεδρος του επιχειρησιακού τομέα της Celestyal Cruises, πλοίαρχος Γιώργος Κουμπενάς, ενώ η εταιρεία ξεκίνησε κανονικά, όπως κάθε χρόνο, τη σεζόν της κρουαζιέρας τον Φεβρουάριο του 2020, η δραστηριότητα διακόπηκε ξαφνικά λόγω της πανδημίας. "Η οικονομική ζημιά είναι ανυπολόγιστη" αναφέρει ο κ. Κουμπενάς, τονίζοντας ωστόσο πως η εταιρεία σε καμία περίπτωση δεν μετανιώνει για την παύση των δραστηριοτήτων της, καθώς σε αντίθετη περίπτωση το ρίσκο ήταν τεράστιο τόσο για την ίδια όσο και για τις τοπικές κοινωνίες που θα υποδέχονταν τα κρουαζιερόπλοια. "Δεν θέλαμε να δούμε εικόνες αποκλεισμένων πλοίων με κρούσματα, κυρίως για να αποφύγουμε την περαιτέρω -άδικη- στοχοποίηση του κλάδου μας", αναφέρει.

Όπως αναφέρει ο Γιώργος Βαγγέλας, το λιμάνι του Πειραιά από τις 728 προσεγγίσεις που αναμένονταν για το 2020, υποδέχτηκε μόλις 77 κρουαζιερόπλοια, ενώ στο λιμάνι της Κέρκυρας ακυρώθηκαν πάνω από 500 προσεγγίσεις. Τα μικρότερα, δε, λιμάνια είδαν όλες τις προσεγγίσεις να ακυρώνονται.

Φυσικά, οι επιπτώσεις από τη δραματική μείωση των δρομολογίων δεν είχαν ως αποτέλεσμα μόνο το "εσωτερικό πλήγμα" στον κλάδο, αλλά σε πολλές άλλες δραστηριότητες της οικονομίας. "Είναι τεράστιο το πλήγμα της παύσης της κρουαζιέρας στις τοπικές οικονομίες, αν αναλογιστεί κανείς τόσο τα χρήματα που άφηναν οι εταιρείες για δραστηριότητες όπως η τροφοδοσία των πλοίων, όσο και τα χρήματα που άφηναν οι τουρίστες στα νησιά μας και στις περιοχές γύρω από τα λιμάνια", αναφέρει ο κ. Στυλιανόπουλος.

"Η Ευρώπη έδρασε πιο γρήγορα από τις ΗΠΑ" αναφέρει ο κ. Κουμπενάς, μιλώντας για το θέμα της δημιουργίας ενός πρωτοκόλου λειτουργίας των κρουαζιεροπλοίων εν μέσω πανδημίας. Το δύσκολο έργο να δημιουργηθεί αυτό το πρωτόκολλο ανέλαβε το EU Healthy Gateways. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, και έχει ως στόχο τη διαφύλαξη της ασφάλειας και την αποσόβηση υγειονομικών κινδύνων στις διασυνοριακές μεταφορές μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία δημιούργησε ένα πλαίσιο οδηγιών για την ασφαλή λειτουργία εν μέσω πανδημίας -μεταξύ άλλων- και στον τομέα της κρουαζιέρας, με τις ελληνικές υγειονομικές αρχές να υιοθετούν τις οδηγίες αυτές και να τις εφαρμόζουν σε όλα τα λιμάνια.

Αυστηρές οδηγίες ως προς τη λειτουργία του κλάδου της κρουαζιέρας ανακοίνωσε και η Cruise Lines International Association (CLIA), που αποτελεί τη διεθνή ένωση εταιρειών κρουαζιέρας. Ωστόσο, εταιρείες όπως η Celestyal δεν πήραν το ρίσκο να λειτουργήσουν (έστω και με αυτό το πλαίσιο), καθώς όταν αυτό καθορίστηκε (στις 24 Ιουλίου 2020), η τουριστική σεζόν βρισκόταν ήδη στο αποκορύφωμά της. Αντίθετα, επέλεξαν να σχεδιάσουν με προσοχή την επόμενη χρονιά.

"Η Κρουαζιέρα Θα Είναι Διαφορετική"

Όπως αναφέρει ο κ. Στυλιανόπουλος "η κρουαζιέρα όπως την ξέραμε, θα αλλάξει". Για παράδειγμα, θεωρείται δεδομένη η μείωση της πληρότητας στο 60% της δυνατότητας του πλοίου, ενώ η πλειονότητα των εταιρειών έχουν εντάξει στα πρωτόκολλα λειτουργίας τους μέτρα όπως τη διενέργεια τεστ στους επιβάτες πριν από την επιβίβαση, τις τακτικές θερμομετρήσεις πληρώματος και επιβατών και την αυστηροποίηση των κριτηρίων επιβίβασης σε επιβάτες από "κόκκινες" επιδημιολογικά περιοχές. Μάλιστα, επιβάτες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, σε αρκετές περιπτώσεις θα καλούνται να δώσουν πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό τους πριν από την επιβίβασή τους, γεγονός που θέτει νέες προκλήσεις, απαιτεί περισσότερους ανθρώπινους και υλικούς πόρους και πλήρη αλλαγή του μοντέλου οργάνωσης στο εσωτερικό των εταιρειών. Από το κλείσιμο μιας θέσης μέχρι την επιβίβαση και το σερβίρισμα των γευμάτων, όλα θα αλλάξουν λόγω της πανδημίας. Χαρακτηριστικό είναι πως εδώ και μήνες, οι εταιρείες κρουαζιέρας εκπαιδεύουν τα πληρώματά τους για τη διαχείριση ασθενών με Covid-19 εντός των κρουαζιερόπλοιων, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα όταν ο κλάδος ξεκινήσει ξανά τη λειτουργία του.

Όσο για τις λιμενικές υποδομές της χώρας, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Κουμπενά έχουν ανταποκριθεί καλά στις νέες προκλήσεις και είναι έτοιμες να εφαρμόσουν όλα τα πρωτόκολλα που χρειάζεται προκειμένου να διασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή ασφάλεια των πληρωμάτων και των επιβατών.

Αβεβαιότητα και Ευκαιρίες

Βεβαίως, τα σχέδια των εταιρειών κρουαζιέρας για το 2021 είναι στον "αέρα". Σύμφωνα με τους ειδικούς της αγοράς η επανεκκίνηση της κρουαζιέρας θα εξαρτηθεί από την πορεία των εμβολιασμών σε κάθε χώρα ξεχωριστά, κάτι που επιβεβαιώνει και ο αντιπρόεδρος της Celestyal, η οποία στις 14 Ιανουαρίου 2021 ανακοίνωσε την επανέναρξη της δραστηριότητάς της τον προσεχή Απρίλιο.

Παρά τις θετικές προοπτικές για "δειλή" επανεκκίνηση τον Μάρτιο του 2021 για αρκετές εγχώριες και ξένες εταιρείες, οι απώλειες εσόδων του 2020 θα χρειαστούν πάνω από τρεις σεζόν για να καλυφθούν, όπως ανέφερε ο κ. Κουμπενάς, ενώ σε επίπεδο κίνησης, οι προσεγγίσεις για την τρέχουσα χρονιά αναμένονται αυξημένες μόνο κατά 20% σε σχέση με το 2020.

Ωστόσο, αρκετοί βλέπουν και μια ευκαιρία: Εάν η χώρα αποδειχθεί αποτελεσματική ως προς την εμβολιαστική κάλυψη και ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας, συνολικότερα, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί και η Ελλάδα μπορεί να καταφέρει να αυξήσει το μερίδιό της στην ευρωπαϊκή αγορά κρουαζιέρας.